Ιφιγένεια Η. Λαμπροπούλου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας & Ειδικής Αγωγής
«Όσο θυμάμαι την 1η μου μέρα στο σχολείο και τα συναισθήματα που μου δημιουργήθηκαν με το καλημέρα σας…...καταλαβαίνω γιατί ποτέ δε συμπάθησα το διάβασμα». Αυτό ήταν το clue της Αναστασίας η οποία πάλευε για χρόνια με τους χαμηλούς της βαθμούς στο δημοτικό, στο γυμνάσιο, στο λύκειο, στο κολέγιο…»
«Πήγαινα 1η δημοτικού θυμάμαι. Ήταν Τετάρτη. Μόλις είχαμε καθίσει στα θρανία και εισέβαλε κυριολεκτικά η δασκάλα φωνάζοντας….ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ.ΚΡΥΨΤΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ. Δεν θα ξεχάσω τον πανικό που ένιωσα…! Λες και είχα κάνει κάτι τόσο σοβαρό που με έπιασαν στα πράσα ένιωσα. Με έπιασε πανικός. Ξέχασα ακόμα και πια είναι τα χρώματα, τι είναι το μπαλόνι και πώς τραβάω μία γραμμή!.» Αυτό το συναίσθημα πανικού ακολουθούσε τον Βασίλη σε όλα του τα σχολικά και φοιτητικά χρόνια σε κάθε διαγώνισμα, σε κάθε εξέταση γραπτή ή προφορική».
Το πιο σημαντικό και δύσκολο για μένα κομμάτι όσον αφορά στο σχολείο, είναι πώς το παιδί σας θα αγαπήσει τη μάθηση. Κάποια πράγματα περνούν από το χέρι σας, αλλά κάποια άλλα δυστυχώς…. όχι.
Μπορεί να επιλέξετε το καλύτερο ιδιωτικό σχολείο για το παιδί σας αλλά να μην ταιριάζει στα θέλω του, στον χαρακτήρα του, στις δυνάμεις του. Μπορεί το δημόσιο σχολείο της γειτονιάς σας να έχει καλή φήμη αλλά το ανθρώπινο δυναμικό που θα τύχει στην τάξη του παιδιού σας να μην είναι το καταλληλότερο. Μπορεί να προσπαθείτε για το καλύτερο και τελικά το παιδί σας να μην θέλει να ακούσει τη λέξη «διάβασμα».
Τι να κάνουμε? Είναι όλα μέσα στο πρόγραμμα.
Όλα χρειάζονται πρόγραμμα και προετοιμασία. Όπως λοιπόν θα προετοιμάσετε βδομάδες πρίν την έναρξη του σχολείου το πρόγραμμα εγερτηρίου και φαγητού…. ακόμα πιο προγραμματισμένα πρέπει να προετοιμάσετε το εκπαιδευτικό πλάνο της χρονιάς.
Τα παιδιά ζορίζονται όταν έρχονται προ τετελεσμένου γεγονότος μπροστά στην αποκάλυψη ότι, από εκεί που αδημονούσαν να πάνε στο σχολείο για να βάλουν την σάκα που επέλεξαν, για να γράψουν με τα φανταχτερά μολύβια που τους αγοράσατε, θα πρέπει πια να θυσιάσουν το ατέλειωτο παιχνίδι και να αντικατασταθεί από το διάβασμα.
Τι μπορείτε να κάνετε?
Ένα πολύ καλό τρίκ είναι να φέρετε το παιδί σας κοντά στα βιβλία με τέτοιο τρόπο που να νομίζει ότι είναι δική του επιλογή. Στο δωμάτιό του ό,τι είναι στο ύψος του παιδιού, εκεί δηλαδή που πέφτει κατευθείαν η ματιά του, τοποθετήστε βιβλία με ωραία εξώφυλλα. Τα παιχνίδια βάλτε τα ψηλά στα ράφια, ώστε να έχει έτσι άμεση πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό. Ό,τι βρίσκεται κάτω από το βλέμμα του, τοποθετήστε τετράδια ζωγραφικής, παιχνίδια εκπαιδευτικής φύσης (π.χ. scrable, παζλς, παιχνίδια ερωτήσεων-απαντήσεων κτλ).
Επιδιώξτε να σας βλέπει το παιδί να διαβάζετε, να χαλαρώνετε με ένα ωραίο βιβλίο στα χέρια, γιατί όπως έχουμε ξαναπεί, τα παιδιά πάντα κοπιάρουν τις συμπεριφορές και προτιμήσεις των γονιών.
Πριν πέσει για ύπνο, να του διαβάζετ ένα όμορφο εικονογραφημένο παραμύθι, μια γλυκιά ιστορία που θα του αποτυπωθεί.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας να έχετε σετάρει ένα τέταρτο ή το πολύ μισή ώρα που θα την ονομάσετε «Εκπαιδευτικά παιχνίδια με τη μαμά και τον μπαμπά». Φροντίστε να είναι μία ώρα που το παιδί θα είναι ξεκούραστο και θα είναι πάντα μαζί με τη μαμά ή με τον μπαμπά. Μπορείτε αυτή την ώρα να παίξετε με εκπαιδευτικά τουβλάκια που έχουν είτε γράμματα είτε αριθμούς. Η επιλογή ενός εκπαιδευτικού dvd με απλή και παιδικά συνυφασμένη παρουσίαση να αποτελεί έκπληξη μια φορά το μήνα.
Ανάλογα την ηλικία του παιδιού προσαρμόζετε και τις επιλογές εκπαίδευσης. Να θυμάστε πάντα, ότι στόχος σας είναι να συνδυάσετε το παιχνίδι με την μάθηση έτσι ώστε να αισθάνεται ευχάριστα και όχι αγκαρία το παιδί την όποια ώρα εκπαίδευσης.
Μπορείτε επίσης, εάν για παράδειγμα το παιδί σας είναι να ξεκινήσει στην 1η τάξη του δημοτικού, να προμηθευτείτε τα σχολικά βιβλία και να μετατρέπετε τα μαθήματα της ιστορίας, της φυσικής, των θρησκευτικών, σε ιστορίες πιο ευχάριστες, πιο παραστατικές, ώστε όταν έρθει η ώρα που θα πρέπει να μάθει ένα κεφάλαιο, να πει «α! αυτό το ξέρω…. και έγινε αυτό και μετά εκείνο……». Κατ’ αυτόν τον τρόπο και θα έχει πιο λίγα να προσθέσει στις ήδη υπάρχουσες γνώσεις του, και θα νιώθει αυτοπεποίθηση που γνωρίζει εκ των προτέρων πράγματα, και δεν θα νιώθει το καταναγκαστικό βάρος του «ουφ! τώρα πρέπει να διαβάσω».
Αυτά, σε ότι αφορά την προετοιμασία.
Όταν πιά ξεκινήσει στο σχολείο, ένα ευαίσθητο σημείο είναι ο δάσκαλος ή η δασκάλα που θα αναλάβει την τάξη του παιδιού. Είναι γνωστό ότι το παιδί επηρεάζεται πάρα πολύ από τη συμπεριφορά της δασκάλας. Ανάμεσα στα άλλα, καλείται να καλύψει την 5ωρη ή και 8ωρη απουσία της μαμάς. Εάν θα είναι τρυφερή, με κατανόηση, με αγάπη, με υπομονή, με γλύκα προς τα παιδιά, με όρεξη να μεταδώσει γνώσεις ή εάν θα είναι ο κλασικός τύπος δασκάλας που νιώθεις ότι βγάζει όλα της τα απωθημένα στους μαθητές…. Δυστυχώς, αυτό είναι κάτι που δεν μπορείτε να το ελέγξετε και πολύ. Μπορείτε όμως να έχετε προετοιμάσει το παιδί σας και να του έχετε θωρακίσει τον συναισθηματισμό του ώστε να μην επηρεάζεται άμεσα από την όποια αρνητική συμπεριφορά του εκπαιδευτικού. Π.χ. μπορείτε να πείτε στο παιδί σας ότι «η δασκάλα είναι ένας άνθρωπος που αγαπάει πολύ τα παιδιά και κάνει αυτή την εργασία. Όμως, όπως η μαμά και ο μπαμπάς κάποιες φορές όταν δεν ακολουθείς τους κανόνες δυσαρεστούνται και πρέπει να σου διδάξουν το σωστό, έτσι και η δασκάλα θα έχει άλλους κανόνες που αφορούν τον σχολικό χώρο και θα πρέπει να τους σέβεσαι και να τους τηρείς.» Ε, και καλό είναι να την έχετε από κοντά και να ζητάτε από το παιδί σας να σας συζητάει πώς ήταν η μέρα του στο σχολείο ώστε να είστε πλήρως ενήμεροι. Τώρα, σαφώς από τη στιγμή που δεν θα είστε οι ίδιοι παρόντες στην τάξη δεν μπορείτε να είστε βέβαιοι για τίποτα, αλλά από την άλλη, μην ξεχνάτε ότι το σχολείο είναι η μικρή κοινωνία του παιδιού σας και πρέπει να μάθει να επιβιώνει συναισθηματικά και πρακτικά μέσα σε αυτήν, να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της και να ακολουθεί τους κανόνες της. Συνεπώς, ακόμα και αν συμβεί κάτι που θα στενοχωρήσει το παιδί σας, μην τρέξετε ως μαινόμενοι ταύροι να ζητήσετε τα ρέστα από τους γονείς ενός παιδιού που έσπρωξε ή χτύπησε το δικό σας παιδί, ούτε προς τον εκπαιδευτικό που ίσως να αντιμετωπίζει τα ….προσωπικά θεματάκια του….. Καλύτερα να συζητάτε με το παιδί σας το θέμα που προκύπτει και να το συμβουλεύσετε πώς να σταθεί απέναντι σε αυτό. Π.χ. εάν το παιδί σας έρθει κλαίγοντας και παραπονεθεί ότι κάποιο παιδάκι τον/την χτύπησε, τότε, με ηρεμία πάντα, μάθετε τι έχει συμβεί….. έχετε στο νού σας ότι ακούτε την μία πλευρά (κι ας είναι του παιδιού σας το οποίο μπορεί να είναι το καλύτερο παιδί στον κόσμο) και συμβουλέψτε το ότι το να χτυπάμε δεν είναι σωστό, δεν λύνει το πρόβλημα, αντιθέτως στενοχωρούμε τον συνάνθρωπό μας. Εάν το άλλο παιδάκι όντως έχει θέματα συμπεριφοράς, και κάθε άλλη συμβουλή δεν πιάνει τόπο, με διακριτικότητα ενημερώστε τον εκπαιδευτικό αλλά και τους γονείς του παιδιού. Εάν πάλι το παιδί σας σας παραπονεθεί για τη δασκάλα του και διακρίνετε μία αλλαγή αρνητική στο παιδί σας όπου σταδιακά αρχίζει να μη θέλει να πάει σχολείο ή να μη θέλει να διαβάσει, τότε μιλήστε με τον εκπαιδευτικό να δείτε πιο είναι το πρόβλημα, συζητήστε το θέμα με άλλους γονείς παιδιών της ίδιας τάξης μήπως αντιμετωπίζουν το ίδιο θέμα και εάν δεν βλέπετε αλλαγή, προτιμήστε να αλλάξετε σχολείο στο παιδί σας. Είναι προτιμότερο γι’ αυτό μία αλλαγή ακόμα και στο μέσον της χρονιάς από το να μισήσει τελείως το σχολείο και τους δασκάλους και το διάβασμα για όλα του τα σχολικά χρόνια.
Κάτι πολύ όμορφο που θα παρακινήσει το παιδί σας να θέλει να είναι επιμελής στις σχολικές υποχρεώσεις, είναι η «επιβράβευση» στο τέλος της χρονιάς. Θα έχετε συμφωνήσει από την αρχή του σχολείου 2 επιβραβεύσεις για το παιδί σας. Μία μεγάλη εάν έχει επιδείξει επιμέλεια, και μία μικρότερη εάν έχει προσπαθήσει ή εάν τα αποτελέσματα δεν είναι και τα υψηλότερα ή ακόμα και εάν έχετε δεινοπαθήσει μέχρι να τελειώσει η σχολική χρονιά…. Πάντα κάθε επιβράβευση δίνει κίνητρο για ακόμα περισσότερη προσπάθεια την επόμενη χρονιά.
Και τελευταία συμβουλή…ΥΠΟΜΟΝΗ! Στόχος μας είναι το να μάθει το παιδί !