Το αιφνίδιο εξάνθημα είναι ένα από τα συχνά εξανθηματικά νοσήματα της βρεφικής και αρχικής νηπιακής ηλικίας που προκαλείται από ιό. Ο ανθρώπινος οργανισμός εκτίθεται σε αυτούς τους ιούς για πρώτη φορά κατά την βρεφική και παιδική ηλικία. Τα περισσότερα νεογέννητα προστατεύονται από ειδικά αντισώματα που έχουν περάσει από την μητέρα τους στο αίμα τους μέσω του πλακούντα. Αυτή η προστασία όμως εξασθενεί μετά τον 6ο μήνα. Οι τυπικές ηλικίες εμφάνισης του αιφνίδιου εξανθήματος είναι οι ηλικίες 6 με 18 μηνών.

Δυστυχώς, προς το παρόν, δεν υπάρχει εμβόλιο για τη νόσο.

Μετάδοση της νόσου

Από την στιγμή που το βρέφος έρχεται σε επαφή με άτομο που φέρει τον ιό μέχρι την στιγμή που εκδηλώνει συμπτώματα περνούν συνήθως γύρω στις 10 ημέρες. Ο ιός μεταδίδεται με τα σταγονίδια σάλιου από άλλα βρέφη με το νόσημα ή συχνότερα από μεγαλύτερα άτομα που έχουν πιο ήπια έως καθόλου συμπτώματα αλλά φέρουν τον ιό.

Συμπτώματα

Υπάρχει συνήθως μια βραχεία πρόδρομη περίοδος κατά την οποία για λίγες ημέρες το βρέφος εμφανίζει ήπια συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό, με ελαφρά καταρροή, ήπια ερυθρότητα ματιών και ήπιο βήχα.

Έπειτα το βρέφος εμφανίζει υψηλό πυρετό που μπορεί να φτάνει και 40 βαθμούς. Ο πυρετός παρά το ύψος του πέφτει σχετικά εύκολα με αντιπυρετικά και το παιδί παρά τον υψηλό πυρετό έχει σχετικά καλή διάθεση. Ο πυρετός τυπικά διαρκεί περίπου 3 ημέρες και τελικά υποχωρεί απότομα.

12 με 24 ώρες από το τελείωμα του πυρετού εμφανίζεται το εξάνθημα. Το εξάνθημα εμφανίζεται ξαφνικά, αποτελείται από κόκκινες κηλίδες στον κορμό και συνήθως επεκτείνεται στον αυχένα, πρόσωπο και στα εγγύς άκρα. Δεν εμφανίζονται φυσαλίδες ή βλατίδες και το παιδί δεν έχει συνήθως φαγούρα. Το εξάνθημα σταδιακά υποχωρεί και εξαφανίζεται, τυπικά μέσα στις επόμενες 3 ημέρες.

Υπάρχουν περιπτώσεις που η ιογενής αυτή λοίμωξη οδηγεί σε πυρετό χωρίς το επακόλουθο εξάνθημα.

Ο γιατρός κάνει την διάγνωση συνήθως από το ιστορικό, την ηλικία και την κλινική εικόνα. Μόνο σε περίπτωση που γίνεται νοσηλεία σε νοσοκομείο για σπασμούς ή για υψηλό πυρετό μπορεί να χρειαστούν εξετάσεις ώστε να αποκλειστούν άλλες σοβαρότερες παθήσεις (μικροβιακή λοίμωξη, ουρολοίμωξη, μηνιγγίτιδα κ.α.).

Αντιμετώπιση

Στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων το μόνο που χρειάζεται είναι φροντίδα στο σπίτι με αντιπυρετικά, θηλασμό και ενυδάτωση. Σε ασυνήθεις, μη τυπικές περιπτώσεις ή σε επιπλοκές γίνεται παραπομπή στο νοσοκομείο για περαιτέρω έλεγχο.

Το αιφνίδιο εξάνθημα έχει συνήθως άριστη έκβαση, χωρίς καμία άμεση ή απώτερη επίπτωση. Ακόμα και στις περισσότερες περιπτώσεις πυρετικών σπασμών, η έκβαση είναι καλή και δεν υπάρχουν χρόνιες επιπλοκές ή επαναλήψεις σπασμών (επιληψία).

Επιπλοκές

Η συχνότερη και σημαντικότερη επιπλοκή είναι οι πυρετικοί σπασμοί. 5 με 10% των βρεφών με αιφνίδιο εξάνθημα μπορεί να εμφανίσουν πυρετικό σπασμό κατά τον υψηλό πυρετό. Έχει υπολογισθεί ότι η λοίμωξη από τον ερπητοιό τύπου 6 ευθύνεται για το ένα τρίτο όλων των περιπτώσεων βρεφικών σπασμών σε βρέφη 6 με 18 μηνών.